| แกนทราย | น. แกนที่ใช้ในการหล่อพระพุทธรูปหรืองานประติมากรรมไทยด้วยวิธีสูญขี้ผึ้ง ทำด้วยทรายผสมดินเหนียว หมักให้ชุ่มและเหยียบให้เข้ากันจนเหนียว จึงปั้นขึ้นเป็นรูปเลา ๆ เรียกว่า โกลน แล้วผึ่งให้แห้ง จากนั้นเอาขี้ผึ้งพอกและปั้นส่วนผิวจนเป็นรูปตามที่ต้องการ. |
| ซาง ๑ | น. ชื่อไผ่หลายชนิดในสกุล Dendrocalamus วงศ์ Gramineae ชนิดปล้องเล็กยาว เนื้อบาง ใช้เป็นลำกล้องเป่าลูกดอกหรือลูกดินเหนียวปั้นกลมเป็นต้น เรียกว่า ไม้ซาง. |
| ดาน | ว. แข็ง, แน่น, เรียกดินที่จับตัวแข็งเป็นชั้น โดยมากเป็นประเภทดินเหนียวเนื้อแน่นที่นํ้าไหลผ่านไม่ได้ เกาะตัวแข็งอยู่ใต้ผิวดิน ว่า ดินดาน, เรียกหินแข็งหรือหินผุที่รองรับดิน ทราย กรวด ซึ่งมีแร่เช่นดีบุก ทองคำ รวมอยู่ด้วย ว่า หินดาน, เรียกสิ่งที่มีลักษณะแข็งเป็นดานอยู่ในท้อง เช่น ดานเลือด ดานลม. |
| ดินขาว | น. ดินเหนียวบริสุทธิ์ที่มีไฮเดรเตดอะลูมิเนียมซิลิเกตเป็นองค์ประกอบสำคัญ ปรกติมีสีขาว ใช้ทำเครื่องเคลือบดินเผา. |
| ดินดาน | น. ดินที่จับตัวแข็งเป็นชั้น โดยมากเป็นประเภทดินเหนียวเนื้อแน่นที่น้ำไหลผ่านไม่ได้ เกาะตัวแข็งอยู่ใต้ผิวดิน. |
| ดินร่วน | น. ดินที่มีเนื้อดินเป็นดินเหนียวปนทรายกับขุยอินทรีย์ประกอบกัน มีสภาพซุย. |
| ดินสอ | น. เครื่องเขียนอย่างหนึ่ง ทำด้วยวัตถุต่าง ๆ ชนิดที่ไส้ทำด้วยแกรไฟต์ผสมดินเหนียว มีไม้หุ้ม เรียกว่า ดินสอ หรือ ดินสอดำ, ถ้าไส้มีสีต่าง ๆ เรียกว่า ดินสอสี, ถ้าทำจากหินชนวน เรียกว่า ดินสอหิน. |
| ปั้น ๑ | ก. เอาสิ่งอ่อน ๆ เช่นขี้ผึ้งดินเหนียวเป็นต้นมาทำให้เป็นรูปตามที่ต้องการ เช่น ปั้นข้าวเหนียว ปั้นตุ๊กตา |
| ฝังรูป | น. วิธีทำคุณอย่างหนึ่ง โดยปั้นรูปสมมุติของอมิตรขึ้นด้วยขี้ผึ้งหรือดินเหนียวจากป่าช้า เสกคาถาอาคม แล้วนำไปฝังที่ใต้บันไดเรือน ป่าช้า หรือทางสามแพร่ง, มักใช้เข้าคู่กับคำ ฝังรอย เป็น ฝังรูปฝังรอย. |
| มัตติกา | น. ดิน, ดินเหนียว. |
| ไม้ซาง | น. ไม้ไผ่ลำเล็ก ๆ เนื้อบาง ลำปล้องโต เส้นผ่าศูนย์กลางประมาณ ๐.๕-๑ เซนติเมตร มีช่วงลำปล้องยาวประมาณ ๗๐-๙๐ เซนติเมตร ใช้ทำเป็นลำกล้องเป่าลูกดอกหรือลูกดินเหนียวปั้นกลมเป็นต้น. |
| สูญขี้ผึ้ง | น. กรรมวิธีหนึ่งในการหล่อโลหะ ใช้ขี้ผึ้งพอกหุ้มแกนทรายให้เป็นหุ่น แล้วทาไล้ด้วยดินเหนียวผสมขี้วัวและน้ำ จึงเข้าดินเป็นพิมพ์ นำไปเผาไฟสำรอกขี้ผึ้งให้ละลายออกจากพิมพ์ จากนี้เทโลหะหลอมเหลวเข้าแทนที่ขี้ผึ้ง. |
| หมาร่า | น. ชื่อแมลงพวกต่อหลายชนิดหลายสกุล ในวงศ์ Sphecidae และ Eumenidae ลักษณะแตกต่างจากต่อ ในวงศ์ Vespidae คือปล้องต้น ๆ ของส่วนท้องมีส่วนคอดยาวกว่า ใช้ดินเหนียวทำรังขนาดเท่ากำปั้นหรือเล็กกว่าติดตามกิ่งไม้หรือตามที่อยู่อาศัยของคน ในรังส่วนใหญ่มีหนอนหรือแมลงลำตัวอ่อนนุ่มที่ถูกต่อยจนเป็นอัมพาตเพื่อเก็บไว้เป็นอาหารของตัวอ่อน เช่น ชนิด Sceliphron javanum (Lepeletier) ในวงศ์ Sphecidae และชนิด Eumenes esuriens Fabricius ในวงศ์ Eumenidae. |
| หยิกเล็บ | ก. ใช้เล็บหัวแม่มือกดลงบนดินเหนียวหรือขี้ผึ้งเป็นต้นเพื่อทำเครื่องหมายไว้. |
| หลุมเสือก | น. หลุมที่ตรงปากใช้โคลนหรือดินเหนียวทำให้ลื่นเพื่อให้ปลาเสือกตัวลงไป. |
| เหนียว | (เหฺนียว) น. ชื่อดินที่มีลักษณะเหนียวใช้ปั้นได้ เรียกว่า ดินเหนียว |
| Adobe brick | อิฐดินเหนียวดิบ [TU Subject Heading] |
| Adobe houses | บ้านอิฐดินเหนียวดิบ [TU Subject Heading] |
| Building, Adobe | การก่อสร้างด้วยอิฐดินเหนียวดิบ [TU Subject Heading] |
| Clay | ดินเหนียว [TU Subject Heading] |
| Polymer olay craft | หัตถกรรมดินเหนียวโพลิมอร์ [TU Subject Heading] |
| Clay Mineral | แร่ดินเหนียว, Example: แร่กลุ่มอะลูมิโนซิลิเกตที่เป็นผลึก ซึ่งประกอบด้วยแผ่นของซิลิกาและ อะลูมินาซ้อนกันแบบ 1:1 หรือ 2:1 มีทั้งชนิดขยายตัวได้และขยายตัวไม่ได้ มีขนาดในกลุ่มอนุภาคดินเหนียว แร่ดินเหนียวที่พบทั่วไป คือ เคโอลิไนต์ (kaolinite) อิลไลต์ (illite) มอนต์มอริลโลไนต์ (montmorillonite) และ เวอร์มิคิวไลต์ (vermiculite) [สิ่งแวดล้อม] |
| Ferri Argillan | คราบดินเหนียวปนเหล็ก, Example: คราบที่เกิดจากการเคลื่อนย้ายของ แร่ดินเหนียวและเหล็กจากดินชั้นบนลงไปเคลือบตามผิว ของเม็ดแร่รอบหน่วยโครงสร้างดินหรือผนังช่องว่างในดิน [สิ่งแวดล้อม] |
| Claypan | ชั้นดานดินเหนียว, Example: ชั้นดินแข็งและแน่นทึบในดินชั้นล่าง มีอนุภาคดินเหนียวเป็นองค์ประกอบอยู่มากกว่า ดินชั้นที่อยู่ตอนบน สามารถสังเกตเห็นรอยต่อกับ ชั้นดินบนได้อย่างชัดเจน เกิดจากการเคลื่อนย้าย ของอนุภาคดินเหนียวจากดินชั้นบนลงไปสะสมอยู่ หรือเกิดจากวัตถุต้นกำเนิดดินสลายตัวเป็นอนุภาคดินเหนียวสะสมอยู่ในชั้นนี้ ก็ได้ โดยปกติดินนี้มักแข็งเมื่อแห้งและเหนียวเมื่อเปียก เป็นชั้นที่ชลอการซึมซาบของน้ำและอากาศในดิน ตลอดจนการเจริญเติบโตและการชอนไชของรากพืช [สิ่งแวดล้อม] |
| Clay | ดินเหนียว, Example: หมวดสารพิษและกากของเสีย หมายถึง ดินซึ่งมีความซึมได้ต่ำ มีความละเอียด ขนาดเม็ดเล็กว่า 4 ไมครอน <br>หมวดทรัพยากรที่ดินและการใช้ที่ดิน หมายถึง 1) กลุ่มอนุภาคดิน (soil separate) ซึ่งมีขนาดเล็กกว่า 2 ไมโครเมตร (0.002 มิลลิเมตร) ลงไป 2) ชื่อของเนื้อดิน (soil texture) ซึ่งประกอบด้วยสัดส่วนโดยมวลของ กลุ่มอนุภาคดินเหนียวตั้งแต่ร้อยละ 40 ขึ้นไป และกลุ่มอนุภาคทรายไม่เกินร้อยละ 45 และดินอนุภาคทรายแป้ง (silt) ไม่เกินร้อยละ 40 </br> [สิ่งแวดล้อม] |
| Sandy Clay | ดินเหนียวปนทราย [สิ่งแวดล้อม] |
| China Clay | ดินเหนียว [การแพทย์] |
| silty clay | silty clay, ดินเหนียวปนตะกอนทราย [เทคนิคด้านการชลประทานและการระบายน้ำ] |
| clay blanket | clay blanket, ผืนปูดินเหนียว [เทคนิคด้านการชลประทานและการระบายน้ำ] |
| Geosynthetic Clay Liner | Geosynthetic Clay Liner, แผ่นดินเหนียวสังเคราะห์ [เทคนิคด้านการชลประทานและการระบายน้ำ] |
| loam | ดินร่วน, ดินที่มีเนื้อเป็นดินปนทรายและอินทรีย์วัตถุต่าง ๆ มีลักษณะร่วนซุย เหมาะสำหรับการเพาะปลูก เม็ดดินมีขนาดเล็กแต่ไม่ละเอียด ทำให้มีช่องว่างมากกว่าดินเหนียว [พจนานุกรมศัพท์ สสวท.] |
| shale | หินดินดาน, หินตะกอนชนิดหนึ่ง มีเนื้อละเอียด ประกอบด้วยดินเหนียว เศษหินและเศษแร่ที่มีขนาดเล็ก เนื้อหินกะเทาะหรือหลุดออกเป็นแผ่น ๆ ได้ง่าย บางชนิดมีน้ำมันผสมอยู่ด้วย [พจนานุกรมศัพท์ สสวท.] |
| argillaceous | (อาร์จะเล'เซียส) adj. เกี่ยวกับหรือคล้ายดินเหนียว, ประกอบด้วยสารดินเหนียว |
| argillite | (อาร์'จะไลทฺ) n. หินขั้นแน่นที่ประกอบดินเหนียวส่วนใหญ่. -argilitic adj. |
| bat | (แบท) 1. { batted, batting, bats } n. กระบองสั้น, ไม้ตีลูกบอล, การตี, แผ่นอิฐ, ก้อนดินเหนียว, ความเร็ว, ก้าว, ค้างคาว, โสเภณี vt. ตีด้วยไม้, ได้คะแนนตีถูกลูก, พิจารณาหรืออธิบายอย่างละเอียด vi. ตีด้วยไม้, ถึงตาตีลูก 2. ใช้เป็นนามสกุล (file type) ของแฟ้มคำสั่งรวม หรือที่เรียกว่า batch file เช่น autoexec.bat ดู batch file ประกอบ |
| bole | (โบล) n. ลำต้น , ดินเหนียวที่มีสีต่าง ๆ |
| clay | (เคล) n. ดินเหนียว, ดิน, โคลน, ร่างกายมนุษย์. vt. ใส่ดินเหนียว., See also: clayey, clayish, claylike adj. clayiness n. |
| clunch | (คลันชฺ) n. ดินเหนียวทนไฟ, ดินเหนียว |
| earthen | (เอิร์ธ'เธิน) adj. ซึ่งประกอบด้วยดิน, ซึ่งทำด้วยดินเหนียวที่เผาแล้ว |
| earthenware | n. เครื่องเคลือบดินเผา, ดินเหนียวใช้ทำเครื่องเคลือบดินเผา |
| fuller's earth | n. ดินเหนียวดูดซึม |
| marl | (มาร์ล) n. ดินร่วนที่ประกอบด้วยดินเหนียวกับแคลเซียมคาร์บอเนต (ปูน) , ดิน |
| paste 1 | (พาสท) n. แป้งเปียก ยาพอก ดินเหนียวเปียก, ก้อนเส้นหมี่คลุกเนย, การชกต่อยหรือตีอย่างแรง vt. ทาแป้งเปียก, ชก, ต่อยหรือตีอย่างแรง |
| terra cotta | ดินเหนียวเผาไฟ สีน้ำตาลแดงและแข็ง, สิ่งที่ทำด้วยดินดังกล่าว, สีน้ำตาลแดง |