มะลิ ๑ | น. ชื่อไม้พุ่มชนิด Jasminum sambac (L.) Aiton ในวงศ์ Oleaceae ดอกสีขาว กลิ่นหอมเย็น, พันธุ์ดอกซ้อนเรียก มะลิซ้อน. |
มะลิซ่อม | น. ชื่อไม้พุ่มรอเลื้อยชนิด Jasminum multiflorum (Burm.f.) Andrews ในวงศ์ Oleaceae ในวรรณคดีเรียก มะลุลี. |
มะลิ ๒ | ดู กล้วย ๒ (๑). |
มะลิน | น. ต้นกระบก. |
มะลิลอย | ดูใน กินสี่ถ้วย. |
มะลิเลื้อย | น. ชื่อเพลงไทยประเภทเพลงโหมโรง. |
มะลิอ่อง | น. กล้วยนํ้าว้า. (ดู นํ้าว้า). |
กะตัก | น. ชื่อปลาทะเลขนาดเล็กทุกชนิดในสกุล Encrasicholina และ Stolephorus วงศ์ Engraulidae รูปร่างยาว กลม หรือแบนข้างเล็กน้อยแล้วแต่ชนิด ปากกว้าง ที่สันท้องระหว่างครีบท้องและครีบก้นมีหนามแหลมขนาดเล็กมาก ๒-๗ อัน ข้างลำตัวมีสีเด่นเป็นเพียงแถบสีเงินพาดตลอดตามยาว มักอยู่รวมกันเป็นฝูงใหญ่ใกล้ฝั่ง อาจคละกันหลายชนิด, หัวอ่อน ชินชัง ไส้ตัน เส้นขนมจีน หัวไม้ขีด มะลิ เก๋ย เรียกปะปนกันระหว่างขนาด ชนิด หรือต่างกันตามท้องถิ่นที่จับ ขนาดยาวได้ถึง ๑๔ เซนติเมตร. |
กินสี่ถ้วย | ก. กินเลี้ยงในงานมงคล [ สี่ถ้วย คือ ขนม ๔ อย่าง อย่างละถ้วย ได้แก่ ไข่กบ (สาคูหรือเมล็ดแมงลัก), นกปล่อย (ลอดช่อง), มะลิลอย (ข้าวตอก), อ้ายตื้อ (ข้าวเหนียว) มีนํ้ากะทิใส่ชามอยู่กลาง ]. |
เกสรทั้งห้า | น. เกสรดอกไม้ ๕ ชนิด มี เกสรดอกพิกุล เกสรดอกบุนนาค เกสรดอกสารภี เกสรดอกบัวหลวง เกสรดอกมะลิ. |
ข้าวกลาง | น. กลุ่มพันธุ์ข้าวที่ออกรวงหลังข้าวเบา คือในช่วงกลางเดือนตุลาคมถึงปลายเดือนตุลาคม และเก็บเกี่ยวได้ในช่วงกลางเดือนพฤศจิกายนถึงปลายเดือนพฤศจิกายน เช่น พันธุ์ข้าวขาวดอกมะลิ ๑๐๕ พันธุ์ข้าว กข ๖. |
ข้าวตอก ๒ | ชื่อเห็ดหลายชนิดในสกุล Hemimycena วงศ์ Tricholomataceae ขึ้นตามพื้นดินเป็นกลุ่มใหญ่ ดอกเห็ดสีขาวขนาดเท่าดอกมะลิบาน ด้านล่างมีครีบ ก้านยาวตั้งตรง เช่น ชนิด H. cucullata (Pers. ex Fr.) Sing. กินได้. |
ซ้อน | ก. ทับกันขึ้นไป เช่น เอาจานซ้อนกัน เอาหนังสือซ้อนสมุด, เรียงเหลื่อมกัน เช่น ฟันซ้อน มะลิซ้อน, อาการที่นั่งพาหนะเรียงไปข้างหน้าหรือต่อท้าย เช่น นั่งซ้อนหลังวัวหรือควาย นั่งซ้อนหน้าจักรยาน นั่งซ้อนท้ายมอเตอร์ไซค์ |
ดอกไม้ร่วง | ดอกไม้เช่นมะลิ พุด เขี้ยวกระแต ที่ยังไม่ได้ร้อยเป็นพวงมาลัย. |
น้ำดอกไม้ ๑, น้ำดอกไม้สด | น. นํ้าที่ลอยดอกมะลิเป็นต้น มีกลิ่นหอม ใช้ผสมทำขนม ทำเป็นน้ำข้าวแช่ ทำน้ำอบไทย เป็นต้น. |
น้ำว้า | น. ชื่อกล้วยพันธุ์หนึ่งซึ่งพัฒนามาจากลูกผสมระหว่างกล้วยป่ากับกล้วยตานี, นํ้าละว้า ก็เรียก, พายัพเรียก กล้วยกะลิอ่อง กล้วยปาลิอ่อง กล้วยมะลิอ่อง หรือกล้วยอ่อง เว้นเชียงใหม่เรียก กล้วยใต้. |
บุหงา | (-หฺงา) น. ดอกไม้, ดอกไม้ชนิดต่าง ๆ มีมะลิ กระดังงา กุหลาบ เป็นต้น ที่ปรุงด้วยเครื่องหอมแล้วบรรจุในถุงผ้าโปร่งเล็ก ๆ ทำเป็นรูปร่างต่าง ๆ. (ตัดมาจาก บุหงารำไป). |
บุหงามลาซอ | (-มะลา-) น. ดอกมะลิลา. |
บุหงารำไป | น. ดอกไม้ชนิดต่าง ๆ มีมะลิ กระดังงา กุหลาบ เป็นต้น ที่ปรุงด้วยเครื่องหอมแล้วบรรจุในถุงผ้าโปร่งเล็ก ๆ ทำเป็นรูปร่างต่าง ๆ, มักเรียกย่อว่า บุหงา. |
พุ่มเทียน | น. พุ่มดอกไม้ถวายพระ ใช้เทียนไขหรือเทียนขี้ผึ้งหล่อเป็นดอกไม้ชนิดต่าง ๆ มีดอกมะลิเป็นต้น ติดแป้งเปียกตามลวดลายที่โครงกระดาษรูปพุ่มแทนดอกไม้สด. |
มลิน | (มะลิน) ว. ขุ่นมัว, มัวหมอง, ไม่บริสุทธิ์. |
มลิ้น | (มะลิ้น) น. ลิ้น เช่น คือมลิ้นคนผู้ ทราบรู้รสแกง (โลกนิติ). |
มะลารอกัน | น. มะลิซ้อน. |
มะลุลี | ดู มะลิซ่อม ที่ มะลิ ๑. |
มัลลิกา | น. ดอกมะลิ. |
มาลาตี | น. มะลิชนิดหนึ่ง. |
ลอยน้ำ | เอาดอกไม้หอมลอยลงในน้ำเพื่ออบน้ำให้หอม เช่น เอาดอกมะลิลอยน้ำ. |
ลา ๕ | ว. มีกลีบชั้นเดียว, ไม่ซ้อน, (ใช้แก่ดอกไม้) เช่น มะลิลา พุดลา รักลา. |
ส่งดอก | ก. อาการที่ใช้เข็มร้อยก้านดอกไม้เช่นดอกพุด ดอกมะลิ ให้แต่ละดอกยื่นยาวจากเข็มได้ระยะเสมอกัน |
สุมนะ, สุมนา | (สุมะ-) น. ดอกไม้, ดอกมะลิ. |
ไส้ตัน ๒ | น. ชื่อปลาทะเลขนาดเล็กทุกชนิดโดยเฉพาะในสกุล Encrasicholinaรวมทั้งในสกุล Stolephorusวงศ์ Engraulidae หรือ Engraulididae รูปร่างกลมยาว แบนข้างเล็กน้อยหรือปานกลาง ปากกว้างมาก และอยู่ต่ำกว่าจะงอยปาก เกล็ดเป็นแบบเรียบและบาง ครีบอกอยู่ใกล้แนวสันท้อง ระหว่างครีบอก และครีบท้องมีหนามแหลมเล็กมาก ๒-๗ อัน มีสีเด่นเพียงแถบสีเงินพาดตลอดข้างลำตัว อยู่รวมกันเป็นฝูงใกล้ผิวน้ำเพื่อหากินแพลงก์ตอนบริเวณใกล้ฝั่ง ใช้ทำน้ำปลาที่มีคุณภาพดีหรือทำเป็นปลาตากแห้งทั้งตัว โดยเฉลี่ยยาว ๕-๑๐ เซนติเมตร บางชนิดยาวถึง ๑๕ เซนติเมตร มีชื่อเรียกที่รู้จักกันดีอีก คือ กะตัก ชื่ออื่น ๆ ที่แตกต่างกันตามขนาดหรือตามท้องถิ่นจากปลาขนาดเล็กถึงโตตามลำดับ คือ สายไหม เส้นขนมจีน ข้าวสาร หัวไม้ขีด หัวอ่อน และ ชินชัง นอกจากนี้ก็ยังมีชื่อ กล้วย มะลิ และ เก๋ย. |
หุงขี้ผึ้ง | ก. เอาขี้ผึ้งแท้ผสมกับหัวกะทิหรือน้ำมันมะพร้าวเป็นต้นแล้วเคี่ยวกับใบเตยหรือดอกไม้บางชนิด เช่น ดอกมะลิ ดอกกระดังงา สำหรับใช้สีปากเพื่อกันน้ำหมากเลอะริมฝีปากหรือเพื่อป้องกันริมฝีปากแตก. |