| ลำธาร | น. ทางนํ้าที่ไหลจากเขา. |
| กบทูด | น. ชื่อกบภูเขาขนาดใหญ่ที่สุดชนิด Rana blythii Boulenger ในวงศ์ Ranidae ปากค่อนข้างแหลมเมื่อเทียบกับชนิดอื่น กระดูกขากรรไกรบนยาวแหลมออกมาคล้ายเขี้ยว ขนาดลำตัวอาจยาวถึง ๓๐ เซนติเมตร อาศัยในป่าดงดิบชื้นตามลำธารบนภูเขา, พายัพเรียก เขียดแลว. |
| โกรกธาร | น. หุบผาลึกชันและแคบมาก มีหน้าผาชัน ๒ ข้าง มักมีลำธารอยู่เบื้องล่าง. |
| คันหามเสือ | น. ชื่อไม้ต้นขนาดเล็ก ๒ ชนิดในวงศ์ Araliaceae คือ ชนิด Trevesia valida Craib ขึ้นตามหินใกล้ลำธารในป่า ลำต้นมีหนามห่าง ๆ และชนิด Aralia montana Blume ลำต้นและใบมีหนาม ใบเป็นใบประกอบ ยาวประมาณ ๑ เมตร. |
| คุ่น | น. ชื่อแมลงในสกุล Simuliumวงศ์ Simuliidae ขนาดเล็ก มีความยาว ๒-๔ มิลลิเมตร ส่วนใหญ่ตัวป้อมสีดำ มีปีกใสค่อนข้างกว้าง ๑ คู่ มักพบบินเป็นกลุ่มเวลาพลบค่ำหรือเช้ามืดบริเวณลำธารน้ำไหล ดูดกินเลือดคนและสัตว์ ทำให้ผิวหนังบวมแดง ถ้าเป็นมากจะอักเสบจนเป็นหนอง เช่น ชนิด S. nigrogilrum Summers พบทางภาคเหนือ, บึ่ง ปึ่ง หรือ ริ้นดำ ก็เรียก. |
| แคว | แม่น้ำหรือลำธารสายเล็กที่ไหลลงสู่แม่น้ำหรือลำธารสายใหญ่ เช่น แควป่าสัก. |
| จงโคร่ง, โจงโคร่ง | (-โคฺร่ง) น. ชื่อสัตว์สะเทินนํ้าสะเทินบกชนิด Bufo asper Gravenhorst ในวงศ์ Bufonidae เป็นคางคกที่ใหญ่ที่สุดในประเทศไทย ผิวหนังเป็นตุ่มขรุขระทั่วตัว ตุ่มที่หลังมีขนาดใหญ่ ส่วนใหญ่ลำตัวสีน้ำตาลดำและน้ำตาลเหลือง ท้องสีขาวหม่นบางตัวมีจุดสีแดงเล็ก ๆ ยางขาวมีฤทธิ์ทำให้มึนเมา อาศัยในป่าบริเวณริมลำธารหรือน้ำตก, กระทาหอง กระหอง หรือ กง ก็เรียก. |
| จันลอง ๑ | น. ลำธาร. |
| ชรลอง, ชระลอง, ชระล่อง | (ชะระ-) ก. ล่อง เช่น ผู้ชระลองล่วงห้วงมหรรณพ (ม. คำหลวง ทานกัณฑ์). น. ทางล่อง, ซอกเขา, ลำธาร. |
| ดัก ๒ | น. ชื่อปลานํ้าจืดขนาดเล็กชนิด Amblyceps mucronatum Ng & Kottelat ในวงศ์ Amblycipitidae ตาเล็กมาก มีหนวดอยู่ระหว่างรูจมูก ๔ คู่ ไม่มีเกล็ด ลำตัวยาว แบนข้าง ครีบหลังตอนแรกและครีบอกมีก้านครีบเป็นเงี่ยง มีแผ่นเนื้ออยู่ส่วนหน้าของครีบอก ครีบหลังตอนที่ ๒ เป็นแผ่นเนื้อ คอดหางกว้าง ครีบหางเป็นแฉก พบอาศัยอยู่ตามแหล่งต้นนํ้าลำธาร ขนาดยาวได้ถึง ๑๒ เซนติเมตร. |
| ตะไคร้น้ำ | น. ชื่อไม้พุ่มชนิด Homonoia riparia Lour. ในวงศ์ Euphorbiaceae ใบเรียวเล็ก มักขึ้นตามซอกหินในลำธารและริมนํ้า. |
| ตะไคร้หางนาค | น. ชื่อไม้พุ่มชนิด Rotula aquatica Lour. ในวงศ์ Boraginaceae ขึ้นเป็นกอตามซอกหินริมลำธาร กิ่งเรียวกลมเหนียวมาก. |
| เต่าปูลู | น. ชื่อเต่าน้ำจืดชนิด Platysternon megacephalum Gray วงศ์ Platysternidae หัวโตมากและแข็งหดเข้ากระดองไม่ได้อย่างเต่าชนิดอื่น ปลายปากเป็นจะงอย กระดองหลังยาว ๑๕-๒๐ เซนติเมตร หางยาวเท่ากับหรือยาวกว่ากระดองหลังเล็กน้อย อาศัยอยู่ตามลำธารบนภูเขาสูง ปีนป่ายโขดหินหรือต้นไม้เตี้ย ๆ ได้ กินสัตว์น้ำขนาดเล็ก ในประเทศไทยอาจพบถึง ๓ ชนิดย่อย คือ ปูลูเหนือ (P. m. megacephalum Gray), ปูลูพม่า (P. m. peguens Gray) และปูลูไทย ( P. m. vogeli Wermuth) พบทางภาคเหนือ ตอนเหนือของภาคตะวันออกเฉียงเหนือ และตอนเหนือของภาคตะวันตก. |
| ทุงงะ | น. ชื่อปลานํ้าจืดขนาดกลางชนิด Neolissochilus dukai (Day) ในวงศ์ Cyprinidae ลำตัวยาวเรียว แบนข้าง ปากเล็กอยู่ตํ่า บริเวณหัวตอนหน้าหรือก่อนถึงตามีตุ่มเนื้อขนาดเล็กกระจายอยู่ เกล็ดใหญ่ มีจุดสีดำที่โคนครีบหางเห็นได้ชัดในปลาขนาดเล็ก พบอาศัยอยู่ตามเขตต้นนํ้าลำธารบริเวณภูเขาทั่วประเทศ ที่ดอยหัวมด ในเขตของภาคเหนือ เรียก แป้งแช่. |
| ธาร ๒ | (ทาน) น. สายนํ้า, ลำธาร, ห้วย, หยาดนํ้า, ท่อนํ้า. |
| ธารา ๑ | น. สายนํ้า, ลำธาร, ห้วย, หยาดนํ้า, ท่อนํ้า. |
| น้ำผึ้ง ๓ | น. ชื่อปลาน้ำจืดชนิด Gyrinocheilus aymonieri (Tirant) และชนิด G. pennocki (Fowler) ในวงศ์ Gyrinocheilidae ลำตัวทรงกระบอก คอดหางใหญ่ ครีบหางเว้าตื้น ปลายหัวมน งุ้ม ตาเล็กอยู่ค่อนไปทางด้านบน ที่สำคัญคือ มีรูน้ำเข้า ๑ รูอยู่เหนือแผ่นปิดเหงือก บริเวณจะงอยปากมีตุ่มเนื้อขนาดเล็ก ไม่มีหนวด พื้นลำตัวมีสีน้ำตาลคล้ำ ข้างตัวมีจุดสีดำเรียงสลับกันตามยาวอยู่ ๒ แถว จุดสีดำยังอาจพบบนครีบ อาศัยตามที่ลุ่มน้ำต้นฤดูน้ำ หรือตามลำธารบนภูเขา กินสาหร่ายและพืชน้ำอื่น ๆ ปรกติใช้ปากดูดเกาะห้อยตัวอยู่กับวัตถุใต้น้ำหรืออยู่ตามพื้นท้องน้ำ ขนาดยาวได้ถึง ๒๘ เซนติเมตร, สร้อยน้ำผึ้ง ปากใต้ ลูกผึ้ง ผึ้ง หรือ อีดูด ก็เรียก. |
| ปล้องอ้อย | น. ชื่อปลานํ้าจืดขนาดเล็กชนิด Acanthopthalmus kuhlii (Valenciennes) ในวงศ์ Cobitidae ลำตัวยาว แบนข้าง ท้องมน คอดหางกว้าง หัวเล็กปลายทู่ ปากเล็กอยู่ตํ่า ตาเล็ก มีกระดูกเป็นหนามอยู่ใต้ตา เกล็ดเล็กมาก ครีบหลังและครีบก้นอยู่ค่อนไปทางหาง พื้นลำตัวสีเหลืองอ่อนหรือส้ม มีแถบกว้างสีดำหรือนํ้าตาลเข้มพาดขวางเป็นปล้อง ๆ โดยตลอด พบอาศัยอยู่ตามพื้นท้องนํ้าที่เป็นกรวดเป็นทรายตามลำธารเขตภูเขา เคลื่อนไหวรวดเร็วคล้ายงูเลื้อย กินสาหร่ายและเศษซาก ขนาดยาวเพียงไม่เกิน ๘ เซนติเมตร. |
| เป็ดก่า | น. ชื่อนกเป็ดนํ้าขนาดใหญ่ชนิด Cairina scutulata (Müller) วงศ์ย่อย Anatinae ในวงศ์ Anatidae หัวและคอสีขาวประดำ อกสีเขียวเกือบดำ ทำรังในโพรงไม้ริมลำธารในป่า มักเกาะนอนบนต้นไม้สูง ๆ เวลาบินจะเห็นแถบสีขาวที่ปีกได้ชัดเจน ร้องเสียง “ก่า ๆ ” เป็นนกเป็ดนํ้าที่ใหญ่ที่สุดในประเทศไทย. |
| เป็ดหงส์ | น. ชื่อนกเป็ดนํ้าขนาดใหญ่ชนิด Sarkidiornis melanotos (Pennant) วงศ์ย่อย Anatinae ในวงศ์ Anatidae หัว คอ อก และท้องสีขาวประดำ ปีกสีเขียวเป็นมัน ตัวผู้ในช่วงฤดูผสมพันธุ์มีหงอนอยู่เหนือขากรรไกรบน ตัวเมียขนาดเล็กกว่าตัวผู้และสีหม่นกว่า อาศัยอยู่ทั้งในแหล่งน้ำทั่วไป และลำธารในป่า ทำรังตามโพรงไม้. |
| พลับพลึงธาร | น. ชื่อไม้ล้มลุกชนิด Crinum thaianum J. Schulze วงศ์ Amaryllidaceae ใบเรียวแคบ ดอกสีขาว ขึ้นในลำธาร. |
| แม่น้ำ | น. ลำนํ้าใหญ่ซึ่งเป็นที่รวมของลำธารทั้งปวง. |
| แม่ฟ้าหลวง ๒ | น. ชื่อปูน้ำจืดชนิดDromothelphusa sangwan Naiyanetr ในวงศ์ Potamidae มีขอบตา ขอบปาก ปลายขาและปลายก้ามหนีบสีแดง ขุดรูอยู่บริเวณ ๒ ฝั่งริมลำธารตามภูเขา พบที่ดอยตุง จังหวัดเชียงราย. |
| ยูง ๑ | น. ชื่อนกขนาดใหญ่ชนิด Pavo muticus Linn. ในวงศ์ Phasianidae หงอนขนบนหัวเป็นกระจุก หนังข้างแก้มสีเหลือง ขนส่วนคอ หลัง ตลอดถึงปลายหางสีเขียว ในฤดูผสมพันธุ์ตัวผู้จะมีขนคลุมโคนขนหางด้านบนยื่นยาวและมีแวว เพื่อใช้รำแพนให้ตัวเมียสนใจ อาศัยอยู่ตามป่าโปร่ง ปรกติใกล้ลำธารที่มีหาดทราย มักร้องตอนเช้าหรือพลบคํ่า ทำรังแบบง่าย ๆ ตามพื้นดิน กินเมล็ดพืช แมลง และสัตว์ขนาดเล็ก ในประเทศไทยมี ๒ ชนิดย่อย คือ ยูงใต้ (P.m. muticus Linn.) และยูงเหนือ (P.m. imperator Delacour), ยูงไทย ก็เรียก. |
| เย็นเฉียบ | ว. เย็นจัด เช่น หน้าหนาวน้ำในลำธารเย็นเฉียบ. |
| ศิรา | น. นํ้า, ลำธาร, คลอง, ท่อ. |
| สริตะ | (สะริตะ) น. แม่นํ้า, ลำธาร. |
| สันปันน้ำ | น. แนวสันเขาหรือสันเนินซึ่งเป็นแนวเขตแบ่งระหว่างลุ่มน้ำ, สันเขาหรือบริเวณที่สูงซึ่งแบ่งนํ้าให้ไหลไปลงแม่นํ้าลำธารที่อยู่แต่ละด้านของสันเขาหรือบริเวณที่สูงนั้น มักปรากฏเป็นแนวตอนบนสุดของทิวเขาซึ่งแบ่งเขตระหว่างลุ่มนํ้าที่มีทิศทางการไหลตรงข้ามกัน. |
| bayou | (n) สาขาของแม่น้ำทางใต้ของอเมริกาที่ไหลเอื่อยๆ, See also: ลำธาร, Syn. swamp |
| beck | (n) ลำธาร, Syn. stream |
| brook | (n) ลำห้วย, See also: ห้วย, ลำธาร, Syn. creek |
| creek | (n) คลองเล็ก, See also: ลำธาร, Syn. stream, spring |
| ford | (vt) ลุยแม่น้ำหรือลำธารที่ตื้น |
| gully | (n) ห้วย, See also: ลำธาร, Syn. ditch, chasm, crevasse, ravine |
| headstream | (n) ลำธารที่เป็นต้นน้ำของแม่น้ำ |
| headwaters | (n) ต้นน้ำ, See also: ลำธารที่เป็นต้นกำเนิดของแม่น้ำ |
| rill | (vi) ลำธาร, See also: กระแสธาร, หุบเขาแคบยาวบนผิวดวงจันทร์, Syn. rille |
| rillet | (n) ลำธารเล็กๆ, See also: สายน้ำเล็กๆ, Syn. tiny stream |
| river | (n) แม่น้ำ, See also: แม่น้ำลำธาร, Syn. stream, waterway |
| rivulet | (n) แม่น้ำสายเล็กๆ, See also: ลำธารเล็กๆ, สายน้ำเล็กๆ, Syn. brook, runnel |
| runlet | (n) ลำธารเล็กๆ |
| springhouse | (n) เรือนเล็กๆ สร้างที่ริมลำธารเพื่อเก็บอาหารให้เย็น |
| stream | (n) ลำธาร, See also: ธารน้ำ, สายน้ำ, Syn. brook, river, rivulet |
| streamlet | (n) ลำธารเล็กๆ, See also: สายน้ำเล็กๆ, Syn. brook, rivulet |
| streamy | (adj) ซึ่งมีลำธารมาก, See also: ซึ่งมีสายน้ำหลายสาย, เต็มไปด้วยสายน้ำ |
| valley | (n) หุบเขา, See also: ห้วย, หุบลำธาร, Syn. dale, vale |
| wadi | (n) บริเวณลำน้ำหรือลำธารที่แห้งผาก |
| wady | (n) บริเวณลำน้ำหรือลำธารที่แห้งผาก, See also: ยกเว้นในช่วงฤดูฝน อยู่ทางแอฟริกาเหนือ ตะวันออกกลางและเอเชียใต้ |
| water | (n) แหล่งน้ำเช่น แม่น้ำ ลำธาร ทะเลสาบ ทะเล |
| bayou | (เบ'โอ) n. ลำธาร, สาขาแม่น้ำ |
| bourn | (เบิร์น) n. ลำธารสายเล็ก, ขอบเขต, เป้าหมาย |
| bourne | (เบิร์น) n. ลำธารสายเล็ก, ขอบเขต, เป้าหมาย |
| brook | (บรูค) { brooked, brooking, brooks } n. ห้วย, ลำธาร vt. ทนทุกข์, ยินยอมให้มี, ทน, ยินยอม |
| brooklet | (บรูค'ลิท) n. ลำธารเล็ก |
| coulee | (คู'ลี) n. ลำธารลึก, หุบเขาเล็ก ๆ , สายน้ำที่เป็นพัก ๆ , สายหินละลายจากภูเขาไป |
| creek | (ครีค) n. ลำคลอง, ลำธาร, อ่าวเล็ก ๆ , ทางแคบระหว่างช่องเขา -Phr. (up the creek อยู่ในภาวะที่ลำบาก), Syn. streamlet, stream |
| crick | (คริค) n. อาการกล้ามเนื้อเกร็งและปวด, โดยเฉพาะที่คอและหลัง) , ลำธาร, ลำคลอง vt. บิด, Syn. spasm |
| gorge | (กอร์จฺ) n. ช่องแคบระหว่างเขาสองเขาที่สูงชันมีลำธารไหลผ่าน, หุบเขา, การกินอาหารอย่างตะกละตะกลาม, อาหารในกระเพาะ, คอ, คอหอย, หลอดอาหาร. v. ยัด (อาหาร) , กินอย่างตะกละตะกลาม, กลืน., See also: gorgeable adj. gorgedly adv. gorger n. คำที่มีความหมายเหม |
| gully | (กัล'ลี) n. ห้วยลึก, หุบเขาลึก, ลำธาร, ท่อน้ำรวม, รางน้ำชายคา vt. ทำท่อน้ำรวม, ทำรางน้ำชายคา, ทำร่องน้ำ, Syn. channel |
| holm | (โฮม) n. ที่ลุ่มแม่น้ำหรือลำธาร, เกาะเล็ก ๆ |
| influx | (อิน'ฟลัคซฺ) n. การไหลเข้า, การไหลบ่าเข้า, บริเวณปากแม่น้ำลำธาร |
| link | (ลิงคฺ) { linked, linking, links } n. สิ่งเชื่อมต่อ, การเชื่อม, ข้อต่อ, ข้อลูกโซ่, ห่วงเชื่อม, เครื่องประสาน, เครื่องเกี่ยวดอง, หน่วยสื่อสาร, กระดุมหรือที่หนีบของแขนเสื้อเชิ้ต, หน่วยความยาว7.92 นิ้ว (หน่วยวัด) , ส่วนที่เป็นโค้งเว้าของแม่น้ำลำธาร. vt., vi. เชื่อม, ต่อ, ประสาน |
| lymph | (ลิมฟฺ) n. น้ำเหลือง.น้ำพืช, น้ำในแม่น้ำลำธาร, น้ำบริสุทธิ์ |
| prong | (พรอง) n. ส้อม, ง่าม, คราด, เครื่องมือที่เป็นง่าม, สาขาของลำธาร. vt. แทงด้วยส้อมหรือง่ามหรือคราด, Syn. fang, tooth |
| ravine | (ระวีน') n. หุบเขาลึก (มักมีลำธาร) ห้วยลึก |
| rill | (ริล) n. ลำธาร, สายน้ำเล็ก ๆ |
| rillet | (รีล'ลิท) n. ลำธารเล็ก ๆ , สายน้ำเล็ก ๆ |
| rivulet | (ริฟ'วิวลิท) n. สายน้ำเล็ก ๆ , ลำธารเล็ก, Syn. streamlet |
| runlet | (รัน'ลิท) n. สายน้ำเล็ก ๆ , ลำธาร |
| sough | (เซา, ซัฟ) vi. เกิดเสียงซู่ซ่า, ทำเสียงอุบ-อิบ, ทำเสียงน้ำไหลในลำธาร. n. เสียงดังกล่าว., See also: fully adv. |
| stream | (สทรีม) n. ลำธาร, สายน้ำ, แม่น้ำเล็ก ๆ , กระแส, กระแสน้ำ, ลำแสง, การไหลที่ต่อเนื่อง, on stream ในกระบวนการผลิต. vi., vt. ไหล, ไหลเวียน, พุ่ง, ปลิวเป็นทาง, หลั่งไหล, สะบัดพริ้ว., Syn. creek, brook, river |
| streamlet | (สทรีม'ลิท) n. ลำธารหรีอสายน้ำเล็ก ๆ |
| vale | (เวล) n. หุบเขา, หุบเขาลำธาร |
| valley | (แวล'ลี) n. หุบเขา, หุบเขาลำธาร, ห้วยเขา, หว่างเขา, แอ่งลึก., Syn. dale, dell |
| watercourse | (วอ'เทอะคอร์ส) n. ทางน้ำ, สายน้ำ, ลำธาร, แหล่งน้ำไหลเฉพาะฤดู |